Kościół archiprezbiterialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, zwany potocznie kościołem Mariackim to jeden z najważniejszych i największych kościołów Krakowa, a od 1963 roku bazylika. Położony na Placu Mariackim, przy północno-wschodnim rogu Rynku Głównego.
Kościół parafialny został ufundowany przez biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża w latach 1221-1222. W latach 1290-1300 powstał na jego fundamentach nowy kościół we wczesnogotyckim stylu. Został poświęony w 1320 roku, następnie gruntownie przebudowany – rozpoczęto prace przy korpusie nawowym, wzniesiono wydłużone prezbiterium wraz z wysokimi oknami, dobudowano kaplice, podwyższono wieżę północną.
W latach 1477-1489 świątynia Mariacka stała się właścicielem arcydzieła rzeźbiarskiego późnego gotyku – nowego ołtarza głównego Wita Stwosza, ufundowanego przez miejskich rajców.
Wiek XVI i XVII to rozbudowa kościoła o nowe kaplice, nagrobki i ołtarze. Pod koniec XVII wieku wymieniona została posadzka oraz wzniesiono dwa portale wykonane z czarnego wapienia dębnickiego. Kolejny wiek to gruntowna przebudowa wnętrza kościoła w stylu późnego baroku. Całość prac zlecił ówczesny archiprezbiter Jacek Łopacki.
W 1795 roku usunięto cmentarz znajdujący się przy kościele. Tak oto powstał Plac Mariacki. Niektóre z ocalałych epitafiów znalazły się na murach świątyni. Lata 90. XIX wieku to gruntowna restauracja kościoła i zupełnie nowa dekoracja malarska projektu Jana Matejki.
W kościele archiprezbiterialnym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny znajdują się obecnie następujące kaplice:
- św. Antoniego (kaplica Złoczyńców) z ołtarzem barokowym z XVII wieku
- Matki Boskiej Loretańskiej z obrazem MB Loretańskiej z końca XVI wieku
- św. Jana Chrzciciela, zwana pierwotnie kaplicą Ducha św.
- św. Wawrzyńca z wyposażeniem barokowym XVIII wieku
- Przemienienia Pańskiego, pierwotnie – Bożego Ciała, z barokowym ołtarzem z 1747 roku3
- Matki Boskiej Częstochowskiej z obrazem z 1638 roku
- św. Łazarza z ołtarzem i krucyfiksem z XVIII wieku
- św. Walentego, znana także jako kaplica Matki Boskiej Ostrobramskiej z XV-wiecznym epitafium nagrobnym Jana Sebenwirta
- św. Jana Nepomucena
- św. Michała Archanioła – nad kruchtą północną
- Aniołów Stróżów – nad kruchtą południową
Kościół parafialny został ufundowany przez biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża w latach 1221-1222. W latach 1290-1300 powstał na jego fundamentach nowy kościół we wczesnogotyckim stylu. Został poświęony w 1320 roku, następnie gruntownie przebudowany – rozpoczęto prace przy korpusie nawowym, wzniesiono wydłużone prezbiterium wraz z wysokimi oknami, dobudowano kaplice, podwyższono wieżę północną.
W latach 1477-1489 świątynia Mariacka stała się właścicielem arcydzieła rzeźbiarskiego późnego gotyku – nowego ołtarza głównego Wita Stwosza, ufundowanego przez miejskich rajców.
Wiek XVI i XVII to rozbudowa kościoła o nowe kaplice, nagrobki i ołtarze. Pod koniec XVII wieku wymieniona została posadzka oraz wzniesiono dwa portale wykonane z czarnego wapienia dębnickiego. Kolejny wiek to gruntowna przebudowa wnętrza kościoła w stylu późnego baroku. Całość prac zlecił ówczesny archiprezbiter Jacek Łopacki.
W 1795 roku usunięto cmentarz znajdujący się przy kościele. Tak oto powstał Plac Mariacki. Niektóre z ocalałych epitafiów znalazły się na murach świątyni. Lata 90. XIX wieku to gruntowna restauracja kościoła i zupełnie nowa dekoracja malarska projektu Jana Matejki.
W kościele archiprezbiterialnym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny znajdują się obecnie następujące kaplice:
- św. Antoniego (kaplica Złoczyńców) z ołtarzem barokowym z XVII wieku
- Matki Boskiej Loretańskiej z obrazem MB Loretańskiej z końca XVI wieku
- św. Jana Chrzciciela, zwana pierwotnie kaplicą Ducha św.
- św. Wawrzyńca z wyposażeniem barokowym XVIII wieku
- Przemienienia Pańskiego, pierwotnie – Bożego Ciała, z barokowym ołtarzem z 1747 roku3
- Matki Boskiej Częstochowskiej z obrazem z 1638 roku
- św. Łazarza z ołtarzem i krucyfiksem z XVIII wieku
- św. Walentego, znana także jako kaplica Matki Boskiej Ostrobramskiej z XV-wiecznym epitafium nagrobnym Jana Sebenwirta
- św. Jana Nepomucena
- św. Michała Archanioła – nad kruchtą północną
- Aniołów Stróżów – nad kruchtą południową